Polsko-czeskie pogranicze jest jedynym na świecie miejscem, gdzie w odległości tylko niespełna 100 km zachowały się dwa niezwykłe zabytki papiernictwa – manufaktury papiernicze. Fakt ten stał się podstawą nawiązania współpracy pomiędzy Ruční papírna Velké Losiny a.s. a Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, gospodarzami obiektów.
Pierwsza dusznicka papiernia powstała przed 1562 roku. Młyn został częściowo zniszczony przez powódź na początku XVII w. W jego miejscu w 1605 roku. wzniesiono dzisiejszą papiernię. Wyróżniają ją wyjątkowej urody zdobienia zewnętrzne oraz polichromie wewnątrz budynku. W obiekcie funkcjonuje Muzeum Papiernictwa i wciąż ręcznie czerpie się tam papier metodą znaną od średniowiecza. Również zwiedzający mają możliwość wykonania własnej kartki papieru. Muzeum jest jednostką kultury samorządu województwa dolnośląskiego.
Początki papierni w Velkých Losinách datuje się na koniec XVI wieku. Kompleks tworzy główny budynek (jego podstawowe części pochodzą prawdopodobnie z początku XVII wieku, front z 1825 roku) i następnych siedem obiektów, przeważnie barokowych i klasycystycznych z XVIII i XIX wieku. Już ponad cztery stulecia nieprzerwanie wytwarza się tu papier ręcznie czerpany, zaś obok manufaktury w obiekcie funkcjonuje Muzeum Papieru. Zwiedzający mają możliwość udziału w warsztatach. Zabytek należy do prywatnej spółki.
Celem pilotowanego przez EUWT NOVUM projektu „Na szlaku wspólnego dziedzictwa” jest zacieśnienie współpracy pomiędzy Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju a Ruční papírna Velké Losiny w celu uzyskania transgranicznego wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wpis taki byłby pierwszym wspólnym wpisem podmiotów z Polski i Republiki Czeskiej.
Lista światowego dziedzictwa obejmuje obiekty otoczone szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą. O objęciu danego obiektu ochroną UNESCO w ramach listy światowego dziedzictwa decyduje szereg kryteriów, a proces uzyskiwania wpisu jest skomplikowany i wymaga wielu lat starań. Polska posiada 14 wpisów na listę UNESCO, z których trzy to wpisy transgraniczne we współpracy z partnerami z Niemiec, Ukrainy oraz Białorusi. Republikę Czeską na liście UNESCO reprezentuje 12 obiektów, brak wśród nich wpisów transgranicznych.
W ramach projektu „Na szlaku wspólnego dziedzictwa” zorganizowana zostanie konferencja w Dusznikach Zdroju oraz wizyta studyjna w Velkých Losinách. Opracowany i wydany będzie folder promujący obie dwie papiernie oraz ideę uzyskania przez nie wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Folder przygotowany zostanie w trzech językach: polskim, czeskim oraz angielskim.
Uczestnikami wydarzenia, oprócz jego realizatorów, będą przedstawiciele ministerstw kultury oraz ministerstw spraw zagranicznych Polski i Republiki Czeskiej, reprezentanci władz regionalnych i lokalnych, przedstawiciele mediów oraz świata nauki.
Środki na przeprowadzenie projektu „Na szlaku wspólnego dziedzictwa” EUWT NOVUM pozyskało w ramach konkursu dotacyjnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych „Forum Polsko-Czeskie na rzecz zbliżenia społeczeństw, pogłębionej współpracy i dobrego sąsiedztwa 2016“. Projekt przyczyni się do realizacji priorytetu „Sąsiedzi od 1050 lat. Badanie i popularyzacja historii, przenikanie kultur oraz współpracy polsko-czeskiej na przestrzeni wieków”.
Europejskie Ugrupowanie Współpracy terytorialnej NOVUM zostało utworzone w 2015 roku w celu intensyfikacji, ułatwiania i upowszechniania polsko-czeskiej współpracy transgranicznej na rzecz wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej obszaru działania Ugrupowania – w RP jest to województwo dolnośląskie, w Republice Czeskiej – kraje liberecki, kralowohradecki, pardubicki oraz ołomuniecki.
Europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej to utworzony w 2006 roku wspólnie przez Parlament Europejski i Radę Europejską instrument, który umożliwia tworzenie bi- oraz multi-lateralnych podmiotów prawnych, obejmujących swoją aktywnością obszar przekraczający granice państw. Działania takich ugrupowań mogą dotyczyć jednej wybranej dziedziny (np. wspólny system transportu publicznego, wspólny szpital...), ale także mogą mieć szerszy profil, zorientowany np. na wspólne dynamizowanie rozwoju danego regionu granicznego. Taki charakter ma właśnie E.U.W.T. „NOVUM”.

Konferencja „Na szlaku wspólnego dziedzictwa”
Miejsce: Hotel Impresja Duszniki-Zdrój, ul. Zielona 19
Organizator: Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej NOVUM
Współorganizatorzy: Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju,
Ruční papírna z Velké Losiny.
Grupa odbiorców: władze krajowe, władze regionalne, władze lokalne, dziennikarze, środowiska opiniotwórcze, turyści, mieszkańcy Polski i Czech oraz innych krajów.
Krótki opis projektu: Celem projektu jest zacieśnienie współpracy pomiędzy Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju a Ruční papírna z Velké Losiny w celu uzyskania transgranicznego wpisu na listę światowego dziedzictw UNESCO. Wpis taki byłby pierwszym wspólnym wpisem podmiotu z Polski i Republiki Czeskiej.

Propozycje referatów do wygłoszenia podczas konferencji:
6 października
Część okolicznościowa 10:00-10:45
1. Bartosz Bartniczak, Dyrektor EUWT Novum – powitanie zaproszonych gości
Goście honorowi:
Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski
Hetman kraju ołomunieckiego Jiří Rozbořil
Przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Czeskiej Bożena Bernatowicz
Konsul honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Brnie Petr Mrkývka
Ambasador Republiki Czeskiej w Rzeczypospolitej Polskiej Jakub Karfík
Konsul honorowy Republiki Czeskiej we Wrocławiu Arkadiusz Ignasiak

Część merytoryczna
Sesja I 10:45-11:30
1. dr hab. Maciej Szymczyk, Muzeum Papiernictwa, Koncepcja wpisania na listę UNESCO najcenniejszych młynów papierniczych.
2. Petr Fouček, Ruční papírna v Velkých Losinách, Papírna v Velkých Losinách.
3. Anna Marconi-Betka, Narodowy Instytut Dziedzictwa – Warszawa, Światowe dziedzictwo UNESCO.
Przerwa kawowa 11:30-12:00
Sesja II 12:00-13:30
4. dr Grzegorz Grajewski, Narodowy Instytut Dziedzictwa – oddział terenowy we Wrocławiu, Od zabytku architektury do zabytku techniki. Postrzeganie papierni
w Dusznikach-Zdroju w XIX i XX wieku.
5. Danuše Chromková, Ruční papírna v Velkých Losinách, Mistrz – produkcja ręcznego papieru.
6. prof. dr hab. Rafał Eysymontt, Uniwersytet Wrocławski, Papiernia dusznicka, architektura, dzieje, analogie, wartości.
7. Anna Fortuna Marek, Narodowy Instytut Dziedzictwa – oddział terenowy
w Rzeszowie, Analiza wartości papierni w Dusznikach-Zdroju jako punkt wyjścia do planu zarządzania.
8. Joanna Seredyńska, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, System gaszenia mgłą jako zabezpieczenie historycznego młyna papierniczego.
Obiad 14:00-15:00
Zwiedzanie Muzeum Papiernictwa 15:30-17:00
Kolacja 19:00

7 października Velké Losiny
8:00-9:00 śniadanie
9:00-11:00 przejazd do Velkých Losin
11:00-13:30 zwiedzanie papierni w Velkich Losinach
13:00 podsumowanie konferencji – dyrektor i wicedyrektor EUWT
13:30 obiad