Lasy są domem dla ponad 80% lądowych gatunków roślin i zwierząt, co czyni je najbardziej różnorodnymi biologicznie ekosystemami lądowymi na naszej planecie. Odgrywają kluczową rolę w łagodzeniu i ograniczaniu skutków zmiany klimatu, m.in. poprzez zmniejszenie wahań temperatury czy pochłanianie dwutlenku węgla; działają jak naturalne filtry, oczyszczając powietrze z zanieczyszczeń. Pełnią też bardzo ważną rolę w retencji wody i stabilizowaniu jej poziomów, ponieważ duże obszary leśne spowalniają spływ powierzchniowy. W Polsce lasy zajmują powierzchnię około 9,3 mln ha – to blisko 30% terytorium naszego kraju.

Certyfikacja gospodarki leśnej FSC potwierdza, że dany las jest zarządzany w sposób chroniący naturalny ekosystem i korzystny dla lokalnej społeczności oraz pracowników, a jednocześnie opłacalny ekonomicznie. Dzięki staraniom wielu zarządców lasów, certyfikacja FSC jest obecna w naszym kraju od ponad 25 lat, promując odpowiedzialną gospodarkę leśną. Wdrażanie standardów FSC potwierdzają coroczne, niezależne audyty, w których mogą uczestniczyć obserwatorzy, a raporty z przebiegu audytów są dostępne publicznie – podnosi to transparentność praktyk leśnych. Wraz ze zmieniającymi się warunkami przyrodniczymi i społecznymi, a także wzrostem poziomu wiedzy naukowej, rewizji poddawane są międzynarodowe i krajowe standardy FSC.

Obowiązujący w Polsce standard FSC z 2013 r. poddawany był rewizji od 2018 r. – na drodze przejrzystego, inkluzywnego procesu. Przeprowadzone zostały testy terenowe, liczne konsultacje publiczne oraz spotkania, które umożliwiły zaangażowanie interesariuszy reprezentujących wiele różnych środowisk i perspektyw. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele zarządców lasów, branży drzewnej, pracowników leśnych, społeczności naukowej, organizacji pozarządowych, fundacji i stowarzyszeń, a także osoby prywatne.

„Opracowanie standardu FSC dla gospodarki leśnej wymagało dużego zaangażowania po stronie wszystkich interesariuszy i naszej organizacji. Był to proces długotrwały, uwzględniał bowiem bardzo szerokie konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi, a także ekspertami. Dzięki zaangażowaniu wielu leśników we wdrażanie dobrowolnego systemu certyfikacji FSC, zaadaptowane do krajowych warunków wymogi dotyczące m.in. zachowania bioróżnorodności, ochrony praw pracowniczych i prowadzenia konsultacji z lokalnymi społecznościami sprawiają, że lasy certyfikowane w Polsce są i będą zarządzane zgodnie z najwyższymi wymogami międzynarodowego systemu, jakim jest FSC. Jednocześnie pozwolą zapewnić stabilne i zrównoważone źródło surowca dla przemysłu drzewnego” – powiedziała Karolina Tymorek, dyrektorka FSC w Polsce.

Zrównoważone zarządzanie lasami sprzyja zachowaniu trwałości tych ekosystemów. Unikatowym narzędziem w standardach FSC jest ochrona ekosystemów leśnych w ramach obszarów o szczególnych wartościach ochronnych (HCV – High Conservation Value). Zarządcy lasów certyfikowanych mają obowiązek identyfikować szczególne wartości ochronne i wyznaczać lasy o takich wartościach. Wartości te są podzielone na kategorie, w których można wyróżnić np.: znaczną koncentrację różnorodności biologicznej, gatunki zagrożone, obszary wodochronne i glebochronne, czy wartości kulturowe i religijne.

Oprócz działań dotyczących ochrony przyrody, w tym zachowania bioróżnorodności, nowy standard wprost odnosi się do praw pracowników leśnych, bo zawiera wymagania dotyczące m.in. zapewnienia godziwych warunków pracy i bezpieczeństwa.

„Dla pracowników firm leśnych nowy standard oferuje dodatkowe korzyści względem standardu aktualnie obowiązującego. Istotna zmiana polega na poszerzeniu definicji pracownika i obejmuje osoby zatrudnione w pracy leśnej na różne sposoby – od etatu po podwykonawstwo, czy pracę sezonową. Nowy standard wprowadza także pojęcie „płacy umożliwiającej utrzymanie”. Ważnym elementem standardu jest także wymóg dotyczący wyboru wykonawcy prac leśnych przy uwzględnieniu nie tylko ceny wykonania prac, ale i innych cech oferty” – powiedział Marek Rzońca, Koordynator FSC ds. Leśnictwa.

Standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej FSC może przyczynić się do bardziej zrównoważonego zarządzania lasami. Dzięki certyfikacji FSC lasy mogą być zarządzane w sposób, który chroni różnorodność biologiczną i ekosystemy, zapewniając jednocześnie stabilne źródło surowca dla przemysłu drzewnego. Promowanie godziwych warunków pracy i dialogu ze społecznościami lokalnymi przekłada się na lepsze relacje między zarządcami lasów a okolicznymi mieszkańcami. Z kolei wzrost świadomości konsumentów dotyczący certyfikacji FSC może zwiększyć popyt na produkty pochodzące z odpowiedzialnie zarządzanych lasów, co może dodatkowo zachęcić zarządców lasów do certyfikacji.