Rosyjska agresja na Ukrainę była dla krajowych przedsiębiorstw powodem wzrostu niepewności. Z perspektywy producentów opakowań największe pogorszenie nastrojów zanotowano w sektorze papierniczym. Wpływ na to miały zapewne obawy o wzrost cen gazu, ale również spadek dostępności celulozy importowanej z Rosji (w ub.r. odpowiadała za blisko 9% dostaw zagranicznych). W segmencie opakowań z tworzyw sztucznych największe obawy dotyczą polipropylenu (import z Rosji w 2021 r. to niemal 20% dostaw zagranicznych na nasz rynek). Z kolei producenci palet i butelek szklanych powinni odczuć zwiększony popyt wobec spadku dostaw tych opakowań ze wschodu.

Presja cenowa ciągle rośnie – ceny surowców (i w ślad za nimi ceny wyrobów gotowych) są najwyższe w historii badania. Zarówno w przypadku tworzyw sztucznych, jak i celulozy dynamika w marcu (na poziomie UE) nie była równie wysoka jak w lutym, ale nie oznacza to, że surowce te zaczynają tanieć. Tempo wzrostu spada, gdyż z każdym kolejnym miesiącem wchodzimy w okres coraz wyższej bazy z ubiegłego roku. W ujęciu nominalnym ceny w marcu wciąż pięły się w górę.

Opakowania ze szkła są jedynym segmentem branży, gdzie według Eurostatu ceny rosły w marcu wolniej niż w całym sektorze przetwórstwa przemysłowego (11% r/r vs 16,1% r/r). W przypadku opakowań z tworzyw sztucznych ceny rosną tylko nieznacznie szybciej od średniej – o 16,6% r/r, opakowania z papieru i tektury drożały o około 21,2% r/r, opakowania z metali lekkich o 21,8% r/r, zaś najwyższa dynamika wzrostów dotyczyła opakowań z drewna aż 38,9% r/r.

Na początku 2022 r. przemysł opakowań rósł w tempie blisko 20% rocznie. Jednak w ujęciu wolumenowym dynamika wzrostu produkcji będzie na jednocyfrowym poziomie, m. in. z uwagi na bardzo wysoką bazę z ubiegłego roku. Powoduje to, że wzrost cen jest obecnie przeważającym motorem wzrostu obrotów firm. W ujęciu wartościowym największe wzrosty notowane są w segmencie opakowań drewnianych (40% r/r), co może być powiązane ze spadkiem importu z Ukrainy i Białorusi. Widoczna jest również wysoka dynamika wzrostu w segmencie butelek szklanych (ok. 16% r/r) i metalowych (ok. 14% r/r) – prawdopodobnie jest to efekt robienia zapasów w powodu wojny w Ukrainie.

Analitycy Santander Bank Polska szacują, że produkcja sprzedana krajowego przemysłu opakowań wzrosła w ubiegłym roku o około 13–18% r/r, do poziomu blisko 52 mld zł. Przewidują także, że w 2022 r. branża opakowań zachowa wzrostowy trend, ale zmieni się jej struktura i zapewne będzie to wzrost niższy niż w ubiegłym roku.

Polska kolejny rok jest liderem wzrostu eksportu opakowań. Łącznie dynamika wagi opakowań dostarczonych na rynki zagraniczne wzrosła o około 10%. W największym stopniu widać ten trend w opakowaniach drewnianych, z papieru i tektury (krajowi producenci zajęli 2. miejsce w UE pod względem wzrostu, co przekłada się na 3. miejsce pod względem łącznej wartości eksportu, za Niemcami i Holandią) oraz stalowych. W przypadku opakowań z tworzyw sztucznych krajowi producenci zajęli czołowe miejsce w UE pod względem wzrostu wolumenu eksportu (ok. 6,6-proc. dynamika wzrostu). Natomiast w segmencie opakowań metalowych Polska zajęła 7. miejsce pod względem wzrostu, utrzymaliśmy pozycję lidera w eksporcie opakowań drewnianych, zarówno pod względem łącznej wartości eksportu jak i jego wzrostu. W segmencie opakowań szklanych, dzięki 8-proc. wzrostowi dostaw zagranicznych r/r, krajowi producenci zajęli 10. miejsce pod względem wzrostu przy 6. miejscu w UE pod względem łącznej wartości produkcji.

Sektor czekają ważne zmiany także na polu regulacyjnym, które mają wprowadzić w Polsce duże modyfikacje w obszarze wymogów recyklingu, finansowania systemu gospodarki odpadami i promowania ekoprojektowania. Proponowany w projekcie nowelizacji poziom opłaty z tytułu rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla opakowań z tworzyw sztucznych w wysokości ok 200 EUR/t, przy obecnym, rekordowo wysokim poziomie cen tworzyw dla przemysłu opakowań, mógłby mieć przełożenie na wzrost cen producentów w wysokości 5-5.5 p.p. Pod znakiem zapytania pozostaje finansowanie Plastic Tax w dłuższym terminie, co byłoby już silnym bodźcem do zmian zachowań zakupowych konsumentów, gdyby musieli pokryć go przetwórcy tworzyw. Jednocześnie, to właśnie w segmencie opakowań z tworzyw sztucznych drzemie największy potencjał korzyści jakie może przynieść skuteczna reforma systemu ROP, ze względu na jego rozmiar, relatywnie niską stopę recyklingu i głęboki deficyt handlowy po stronie surowców. Obecnie Ministerstwo Środowiska i Klimatu wciąż pracuje nad ustawą, która miałaby wejść w życie od stycznia 2023 roku, termin ten wydaje się jednak mało realny. Dwie pozostałe ustawy z szykowanego pakietu (nt. systemu kaucyjnego i SUP) mogą zostać przyjęte szybciej, ponieważ nie przekładają się bezpośrednio na ceny produktów konsumpcyjnych. Według szacunków analityków Santander Bank Polska dyrektywa SUP mogłaby objąć do około 10% wolumenu produkcji opakowań, głównie małych i średnich firmy o wąskim portfolio produktowym.