Polski sektor drzewny od kilku lat doświadcza załamania rynku i spadku sprzedaży. W ostatnim okresie sytuacja stała się wręcz dramatyczna. Na początku stycznia br. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło decyzję o tymczasowym objęciu ochroną ścisłą 10 obszarów leśnych. Co więcej, resort pracuje nad rozwiązaniem systemowym, w którym znajdzie się więcej obszarów objętych wstrzymaniem lub ograniczeniem pozyskania drewna. Niestety, decyzja ta nie została w żaden sposób skonsultowana ani ze stroną społeczną, ani gospodarczą, nie konsultowano tych działań nawet z naukowcami zajmującymi się przyrodą i leśnictwem.

Branża drzewna jest oczywiście świadoma potrzeby zwiększenia w Polsce powierzchni obszarów chronionych. Jednak zawsze należy wypracować takie działania z udziałem wszystkich interesariuszy, a to oznacza, że chroniąc przyrodę należy również zadbać o stronę gospodarczą.

Przemysł drzewny wytyka brak aktywnych działań Rządu i odpowiednich regulacji prawnych, które stymulowałyby rozwój przemysłu drzewnego. Ogłoszony niedawno (15 marca br.) „Pakiet pomocy dla przemysłu drzewnego” niestety nie przyniósł oczekiwanych odpowiedzi na apel branży o natychmiastową pomoc, której tak bardzo potrzebują teraz firmy branży drzewnej. W związku z tym, branża drzewna pilnie wzywa premiera Donalda Tuska o podjęcie natychmiastowych działań w tej sprawie.

W dokumencie podpisanym przez szefów ośmiu organizacji (Stowarzyszenia Papierników Polskich, Stowarzyszenia Producentów Płyt Drewnopodobnych w Polsce, Stowarzyszenia Przemysłu Tartacznego, Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego, Polskiego Komitetu Narodowego EPAL, Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli, Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Przemysłu Drzewnego i Związku Polskie Okna i Drzwi) czytamy:

„W imieniu najważniejszych organizacji reprezentujących przemysł drzewny w Polsce, apelujemy o natychmiastowe działanie i decyzje. Polski sektor drzewny od kilku lat doświadcza załamania rynku i spadku sprzedaży. W ostatnim okresie sytuacja stała się wręcz dramatyczna.

8 stycznia br. kierownictwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska podjęło decyzję o tymczasowym objęciu ochroną ścisłą 10 obszarów leśnych. Minister Paulina Hennig-Kloska zadeklarowała, że to środek nadzwyczajny, a resort pracuje nad rozwiązaniem systemowym, w którym znajdzie się więcej obszarów objętych wstrzymaniem lub ograniczeniem pozyskania drewna. Dla całej branży drzewnej była to zaskakująca i rozczarowująca decyzja – nikt nie konsultował tego rozwiązania ze stroną społeczną i gospodarczą! Co więcej, nie konsultowano tych działań z naukowcami zajmującymi się przyrodą i leśnictwem. Nie były one też poprzedzone profesjonalnymi badaniami przyrodniczymi, ani też analizami wpływu na sytuację społeczno-gospodarczą w regionach.

Jesteśmy świadomi potrzeby zwiększenia w Polsce powierzchni obszarów chronionych. Jednak należy to, naszym zdaniem, wypracować z udziałem wszystkich interesariuszy. Ważny dla naszego kraju jest również rozwój gospodarczy i w związku z tym, równolegle do podejmowanych działań mających na celu ochronę przyrody i w efekcie ograniczających podaż drewna powinny towarzyszyć działania, które skompensują zmniejszoną podaż drewna np. poprzez intensyfikacje pozyskania na innych obszarach leśnych. Są takie możliwości. Konieczne jest też stworzenie funduszy wspomagających restrukturyzację przedsiębiorstw drzewnych, zwłaszcza lokalnie – tam, gdzie duże obszary lasów będą objęte ochroną i wyłączone z użytkowania. Bez tego, zrujnowana może być gospodarka wielu gmin, gdzie takie firmy stanowiły podstawę rozwoju i zatrudnienia.

Polski przemysł drzewny traci konkurencyjność, ogranicza sprzedaż i redukuje zatrudniania w związku z bardzo wysokimi cenami drewna w Polsce. Lasy Państwowe, pomimo wyraźnych próśb ze strony przemysłu wynikających z głębokiego kryzysu gospodarczego, nie obniżyły cen wyjściowych (wywoławczych) na rok 2024. Są one obecnie dużo wyższe, nawet o 40% w stosunku do cen drewna w Niemczech, Czechach, Słowacji, czy Łotwie. Skutkiem tego jest bardzo niska rentowność lub bardzo często ponoszone straty, w efekcie wstrzymanie inwestycji, utrata konkurencyjności. Obecnie wiele firm z naszego sektora stoi na granicy bankructwa, miejsca pracy są redukowane, a kolejne firmy zamykane. Sama branża meblarska w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy zmuszona została do redukcji 18 tys. etatów, w tym roku spodziewamy się dalszych redukcji na poziomie 5 tys. Branża tartaczna stoi na krawędzi upadku – sztandarowe firmy tego sektora w roku 2023 poniosły wielomilionowe straty.

Rynek drewna w Polsce nie jest zrównoważony. Występuje poważny deficyt drewna, potrzebne są specjalne działania, które zabezpieczą w ten surowiec firmy, które rzeczywiście przetwarzają drewno, zatrudniają pracowników najczęściej w słabo rozwiniętych gospodarczo regionach kraju.

Obecnie brakuje aktywnych działań Rządu i odpowiednich regulacji prawnych, które stymulowałyby rozwój przemysłu drzewnego. Ogłoszony 15 marca br. „Pakiet pomocy dla przemysłu drzewnego” nie odpowiada na nasz apel o natychmiastową pomoc, której tak bardzo potrzebują teraz firmy branży drzewnej. Z niepokojem obserwujemy, że gdy są ogłaszane propozycje dotyczące przyszłości, nie są one podparte żadnymi precyzyjnymi rozwiązaniami, a my nadal nie otrzymujemy odpowiedzi na nasze bieżące postulaty. Kierunek i założenia pakietu są bardzo dobre, ale nie mogą stać się tematem zastępczym do bieżących problemów. Należy pamiętać, że rynek drzewny w Polsce został bardzo zdestabilizowany przez wybuch wojny w Ukrainie, jak żaden inny kraj w Europie. Wstrzymana została zarówno sprzedaż naszych wyrobów na rynki byłego ZSRR, ale przede wszystkim zatrzymany został importu drewna i biomasy z Białorusi i Ukrainy, przy jednoczesnym zalewie rynków europejskich wyrobami z drewna jak sklejka, meble, tarcica, palety, pelet - w cenach dumpingowych z terenów całego bloku wschodniego.

Lasy Państwowe generowały duże zyski w okresie, gdy przemysł drzewny dramatycznie tracił konkurencyjność. Szacuje się, że z surowca o wartości 1 zł po przetworzeniu powstają produkty o wartości 12 zł. Potrzebne jest spojrzenie „z góry” na całość zjawiska i wzięcie pod uwagę wpływów do budżetu Państwa pochodzących zarówno z gospodarki leśnej jak i z przemysłu. Dzięki temu można zwiększyć korzyści dla gospodarki narodowej i społeczeństwa. Polska powinna wykorzystać atut jakim jest państwowa własność przeważającej części obszarów leśnych”.